گذشت زمان از ابهامش نکاسته و فیلسوف و جامعهشناس و متفکر را در نهایت تضاد نظر به جای گذارده است، فرهنگ به قدری مورد بحث قرار گرفته که بیش از صد نوع مفهوم یافته وحتی میان صاحبنظران در هر یک از علومانسانی نیز بر آن اتفاقنظر وجود دارند.
ریشه فرهنگ و معنای آن، خصوصیات فرهنگ، اجزای متشکله فرهنگ و فرهنگ از دیدگاه علوم مختلف موضوعاتی است که همواره اندیشه متفکران را به خود معطوف کرده است.
کتاب «مسائل و چشماندازهای فرهنگ» گزیده مقالاتی است که برای اولین بار در فصلنامه فرهنگ و زندگی، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از سالهای 1348 تا 1356 از سوی دبیرخانه شورای عالی فرهنگ و هنر منتشر شده است.
سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای اولینبار در سال 1381 این مجموعه را منتشر کرد و در سال 1382 چاپ دوم آن را روانه بازار نمود.
داریوش آشوری در مقالهای از این مجموعه با نام «شرق و غرب» به بررسی کلمات رایجی مثل «شرق» و «غرب» میپردازد و تاکید میکند با این که رایجترین معنای این واژهها بلوکبندیهای قدرتهای جهانی یا بلوکهای شرق و غرب است او با این گفتار کاری ندارد و توجه وی به این واژهها بیشتر یک اشاره جغرافیایی فرهنگی را در خود دارد.
در مقاله «غرب،کدام غرب؟» جمشید بهنام، غرب شناخته شده را از یک سو مظهر دقت و کنجکاوی و جستجوی علمی و امید و از دیگر سو سرزمین «رد و تردید» و احساس دلهره و نابسامانی میداند.
مراد بهنام از غرب در این مقاله اروپاست و جوامعی در دیگر جاهای این جهان که لااقل در پنجاه سال اخیر نظامهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود را بر تمدن اروپایی بنیان نهادهاند که بهنام به بررسی تحولات و ویژگیهای آن میپردازد. «واژهشناسی فرهنگ» از ناصر تکمیل همایون به بررسی فرهنگ در واژهها، فرهنگ در ادب فارسی، فرهنگ در فلسفه و کلام و فرهنگ در زبانهای غیر ایرانی میپردازد.
میشل دوکوستر در مقاله «فرهنگپذیری» تلاش میکند علاوه بر تعریف این مفهوم، در فرایند اجتماعی فرهنگپذیری شش مرحله را از یکدیگر متمایز کند.
جلال ستاری در قسمت بعدی 2 فصل یکی از کتابهای اگوستین زیرار به نامهای «علل غایی توسعه فرهنگ کیفیت زندگی و هویت انسان» و «فرهنگ و پرورش دایم» را ترجمه نموده است.
«مسائل و چشماندازهای فرهنگ در جهان کنونی» به قلم «رنه مائو» و ترجمه آدینه، مقاله نسبتا مفصلی است که به مسائلی چون چندگونگی فرهنگی، فرهنگهای اقلیت، توسعه فرهنگی، سیاست فرهنگی و سهم جهان سوم در کشف فرهنگی میپردازد.
«از آن که محیط زیست چارچوبی است که کشف های بشر در آن انجام میشود، هر چه را که انسان میآموزد و میآفریند، در قالب محیطزیست است و همانطور که محیطزیست بر فرهنگ اثر میگذارد، فرهنگ نیز بر محیط و بر ادراک ما از آن و بر ارزشی که برای آن قائلیم تاثیر میگذارد.»
مقاله انسان، فرهنگ، محیطزیست به چگونگی تعامل این عوامل با هم میپردازد.«فرهنگی دیگر باید» عنوان گفتوگویی است با دکتر احسان نراقی که به مفهوم Contre Culture یا همان «فرهنگدیگر» میپردازد. نراقی سعی میکند به پرسشهای مطرح شده درباره آغاز این جنبش، اقشار دخیل در آن و مسائل اساسی در رابطه با فرهنگ دیگر پاسخ گوید.
آرنولدترین بی که زمانی استاد دانشگاه لندن بود و ریاست انستیتوی سلطنتی امور بینالمللی را به عهده داشت، با عقاید بدبینانهاش درباره تولد، رشد و انحطاط تمدن شهرت زیادی دارد. مقاله «ملل غرب» از این مجموعه به قلم اوست که از جنگی با عنوان «رمز آگاهی» تلخیص شده است.
«تاثیر متقابل محیط زیست و فرهنگ بر هنر» و «استمرار فرهنگ ایمان پیش از اسلام» عناوین آخرین مقاله های این کتاب هستند.